25 Ocak 2012 Çarşamba

ÇİNKO EKSİKLİĞİ TEDAVİSİ

ÇİNKO EKSİKLİĞİ TEDAVİSİ


    GİRİŞ VE AMAÇ
    Zn bir eser element olup yaklaşık 300 enzimin aktif merkezidir(1).  Eksikliğinin semptomları spesifik olmayıp büyüme geriliği, diyare, alopesi, glossit, tırnak distrofisi, azalmış immunite ve hipogonadizm ile ilişkilendirilmektedir(2,3).
    Malnutrisyon, alkolizm, inflamatuar barsak hastalıkları, malabsorbsiyonsendromuZn eksikliği riskini artırmaktadır(2). Zn eksikliği kırsal kesimde yaşayan ve düşük Zn içerikli ya da yüksek fitat içerikli besinleri tüketen çocuklarda sıktır(4).
    Bu çalışmada; 15 yaşında büyüme geriliği ve puberte gecikmesi bulguları izlenen, bunlara son 6 aydır çabuk yorulma ve baş dönmesi şikayetleri eklenen hastaya Zn eksikliği tanısı konulmuş olup, hastanın tedavi planlaması araştırılmıştır.
YÖNTEM
    PUBMED’de “Zndeficiency”, “Zntreatment”, “growthretardationandZn” anahtar kelimeleri girilerek ilgili makaleler tarandı.
BULGULAR VE TARTIŞMA
    Zn eksikliği tedavisi çinko suplementar tedavi ve çinko spesifik tedavi olmak üzere iki kategoride sınıflandırılmaktadır. Tedavide kullanılan preparatlar inorganik çinko bileşikleri, polaprezinc (promac) ve çinkodur(1,2).

Çinko spesifik tedavisi Cu ve Fe şelasyonu, antifibrotik ve antidiabetik etki elde etmek için(1) ve yaşa bağlı makülerdejeneras-yon ilerlemesini yavaşlatmak için(2) uygulanır.
Znsuplementar tedavi ise eksikliğinin sebep olduğu semptom ve hastalıkları gidermek için kullanılır(1,2).
Ticari preparatlarda 7-80 mg çinko içeriği vardır. Çoğunlukla çinko oksit veya tuzları (asetat, glukonat, sülfat) şeklinde formule edilmiştir(2). (Tablo:1)
Tablo:1   
Çinko preparatları    Çinko içeriği
(mg)
Çinko asetat, 30% çinko, 25 mg    7.5
Çinko asetat, 30% çinko, 50 mg    15
Çinko glukonat,14.3% çinko,50mg    17
Çinko glukonat, 14.3%çinko,100 mg    14
Çinko sülfat, 23% çinko, 110 mg    25
Çinko sülfat, 23% çinko, 220 mg    50
Çinko oksit, 80% çinko, 100 mg    80
Hafif çinko eksikliği önerilen günlük dozun (RDA) 2-3 katıyla, orta şiddetli çinko eksikliği RDA’nın 4-5 katı ile tedavi edilmelidir. Tedavi süresi 6 ay olmalıdır(1,2,5). Günlük tolereedilebilir üst sınır 30-40 mg. olup tolere edilebilir en yüksek sınırda devamlı kullanımı genellikle güvenlidir(1,2).  Yan etkinin görüldüğü en düşük doz ortalama günlük 50-60 mg’dır. Yüksek doz alımında da genel yan etkiler; ağızda metalik tat, bulantı, kusma,abdominal ağrı vediyaredir. Uzun süre tolere edilebilir dozdan fazla miktar alımında immünsupresyon, HDL düşüklüğü,hipokrommikrositik anemi ve Cu eksikliğine neden olur(2).
SONUÇ
Çinko eksikliği tanısı ilk 6 ay içerisinde konulduğunda tedaviye yanıt oranı %70’in üzerindedir(1). Kuzey ve Güney Amerika, Avrupa,Afrika ve Asya’da Zn eksikliği görülme ihtimalinin yüksek olduğu bölgelerde prepubertal çocuklarda yapılan 33 randomize kontrollü çalışmada,suplementar tedavinin kontrol grubuna göre kilo alımı ve boy uzamasını artırdığı gözlenmiştir(2).
Sonuç olarak, büyüme geriliği ve gecikmiş pubertenin günlük 30-40 mg, 6 aylık oral çinko tedavisi ile düzeltilebileceği ispatlanmıştır.
KAYNAKLAR
1.    Yanagisawa H.,ZincDeficiencyandClinicalPractice –Validity of ZincPreparations-YakugakuZasshi. 2008 Mar;128(3):333-9.
2.    Saper RB, Rash R. Zinc: an essentialmicronutrientAm FamPhysician. 2009 May 1;79(9):768-72.
3.    Prasad AS, Zinc in growthanddevelopmentandspectrum of humanzincdeficiencyJ Am CollNutr. 1988 Oct;7(5):377-84.
4.    Larson CP, Roy SK, KhanAl ...Zinctreatmenttounder-fivechildren: applicationstoimprovechildsurvivalandreduceburden of diseaseJ HealthPopulNutr. 2008 Sep;26(3):356-65.
5.    Cavdar AO, Arcasoy A, Cin S …Geophagia in Turkey: ironandzincdeficiency, ironandzincabsorptionstudiesandresponsetotreatmentwithzinc in geophagiacasesProgClinBiolRes. 1983;129:71-97.



Ebates Coupons and Cash Back