ADLİ TIP DERS NOTLARI
İÇİNDEKİLER
1. ADLİ TIBBIN TANIMI,TARİHİ VE ÜLKEMİZDEKİ YAPILANMASI
2. HEKİMİN YASAL SORUMLULUKLARI
3. DOĞAL SEBEPLİ ANİ, BEKLENMEDİK VE ŞÜPHELİ ÖLÜMLER
4. KİMLİK TESPİTİ
5. ÖLÜM VE ÖLÜ BEDENİNDEKİ DEĞİŞİMLER
6. ÖLÜ MUAYENESİ
7. OTOPSİ
8. YARALAR
9. ADLİ RAPOR DÜZENLENMESİ
10. ASFİKSİLİ ÖLÜMLER
11. ÇOCUK İSTİSMARI VE ÇOCUK ÖLDÜRME
12. BABANIN VE ANNENİN TESPİTİ, DNA ANALİZLERİ
13. ADLİ TIPTA YAŞ TAYİNİ VE ÖNEMİ
14. JİNEKOLOJİ-OBSTETRİK VE ADLİ TIP
15. CİNSEL YAŞAM VE ÜREME FONKSİYONLARINA YÖNELİK TIBBİ GİRİŞİMLER VE MEDİKOLEGAL SORUNLAR
16. KADINA YÖNELİK ŞİDDET
17. İNSAN HAKLARI VE ADLİ TIP
18. ADLİ PSİKİYATRİ
19. ADLİ TOKSİKOLOJİ
20. TRAFİK TIBBI
21. KİTLESEL FELAKETLERDE HEKİM TUTUMU
22. SİGORTA TIBBI
1. ADLİ TIBBIN TANIMI,TARİHİ VE ÜLKEMİZDEKİ YAPILANMASI
ADLİ TIBBIN TANIMI
Adli Tıp; tıbbi bilgilerin bu bilgilerle aydınlatılabileceği durumlarda suç ve hukuk olaylarına uygulanması sanatı ve bilimidir.
Günümüzde Adli Tıp,Adli Bilimler (Forensic Sciences) içerisinde yer alan bilimlerle beraber anılmakta,ancak kapsamı ve hukuk olaylarında başvuru sıklığı yönünden en önemli konumda bulunmaktadır. Adli olayların çeşitliliği ve farklı özelliklerinden ötürü Adli Tıp aynı zamanda çeşitli alt bilim dallarına ayrılmıştır.
ADLİ BİLİMLER
A-ADLİ TIP
*Adli Patoloji
*Klinik Adli Tıp
*Adli Psikiyatri ve Davranış Bilimi
*Adli Odontoloji
*Adli Toksikoloji
*Adli Seroloji ve Biyokimya
*Tıp Hukuku ve Etik
B-ADLİ ANTROPOLOJİ VE ARKEOLOJİ
C-ADLİ MÜHENDİSLİK
ADLİ TIBBIN TARİHİ
İnsanın bedensel ve ruhsal şekilde zarar gördüğü olgularda hekimlerin bilgilerine başvurulması, Adli Tıbbın doğmasına sebep olmuş ve adalet, tarihin ilk devirlerinden beri tıpdan faydalanmıştır.
Milattan 3000 yıl önce Mısırlılar cürüm, veraset, evlilik v.b. konularda hekimlerin bilgilerinden yararlanmışlardır. Bu devirde yaşayan Firavun Zoser’in hekimi, hukuk danışmanı ve büyük piramidin mimarı olan İmhotep ilk adli tabip olarak kabul edilmektedir.
M.Ö. 18. y.y. da Hammurrabi Kanunları’nda adli tıp ile ilgili konulardan bahsedilmektedir.
M.Ö.40 senesinde Cezar’ın ölüm nedenini bildiren rapor ilk bilimsel rapordur.
Belgelenmiş olan ilk adli otopsi, 1302 yılında Kuzey İtalya’da Bologna’da zehirlenme sonucunda öldüğü sanılan bir kişinin cesedine yapılmış ve otopsiyi yapan hekimler ölüm nedenini zehirlenme olarak bildirmişlerdir.
Osmanlılar döneminde bazı şüpheli ölüm olgularında otopsi ve mezar açma işlemleri için resmi makamlardan izin istenmişse de şeyhülislamlar bu isteğe şiddetle karşı çıkmışlardır. Sultan II. Bayezid döneminde bir mezar açma başvurusunda devrin şeyhülislamı böyle bir girişimde bulunacakların kafir olacaklarını bildirmiştir.
Ülkemizde Adli Tıp eğitimi, ilk defa 1839 yılında II. Mahmut zamanında Mektep–i Tıbbiye-i Şahane’de ( Askeri Tıbbiye Mektebi ) “ Tıbb- ı Kanuni “ ismi altında okutulmaya başlanmıştır. Dersin ilk hocası Avusturya’lı Dr. C. A Bernard olmuş ve ilk otopsi 1841 yılında bu hoca tarafından başına sırık düşmesi sonucunda ölen bir işçiye yapılmış ve bu otopsiyi tıp öğrencileri de izlemiştir. Adli otopsinin yasalarımıza girmesi daha geç dönemde olmuştur. 1880 tarihli ilk Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu’nun 40 ve 41.maddeleri adli otopsi konusuna değinmektedir. 1920 yılında Büyük Millet Meclisi tarafından çıkarılan Tababet-i Adliye Kanunu’nda, otopsi işleminin ancak diplomalı bir hekim tarafından yapılabileceği belirtilmiştir. Günümüzde adli otopsiler, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 87, 88 ve 89. maddelerine göre yapılmaktadır.
Cumhuriyet döneminde; bir yandan, zaman içinde sayıları gittikçe artan Tıp Fakültelerine bağlı Adli Tıp Anabilim Dalları kurulurken, diğer yandan Rektörlüklere bağlı Adli Tıp Enstitüleri oluşturulmuştur.14.04.1982 tarih ve 2659 no.lu kanun ile de Adli Tıp Kurumu kurulmuştur.
ÜLKEMİZDEKİ YAPILANMASI
Ülkemizde, Adli Tıbbın günümüzdeki yapılanması şu şekildedir ;
1. Tıp Fakültelerine bağlı Adli Tıp Anabilim Dalları
2. Rektörlüklere bağlı Adli Tıp Enstitüleri
3. Adalet Bakanlığı’na bağlı Adli Tıp Kurumu
4. Sağlık Bakanlığına bağlı hastanaler ve sağlık ocakları
Günümüzde, gelişmiş ülkelerde Adli Tıp hizmetleri Adli Bilimlerin farklı alanlarında uzmanlaşmış çoğunluğu tıp doktoru kişilerce bilim ve teknolojinin son gelişmeleri kullanılarak verilirken, gelişmekte olan ülkelerde Adli Bilimlerle uğraşanların hatta Adli Tıp Uzmanlarının sayısı çok az olduğundan bu hizmetlerin yürütülmesinde çoğunlukla pratisyen hekimlerden yararlanılmaktadır.
Ülkemizde de Adli Tıp hizmetleri önemli oranda sağlık ocaklarında görevli pratisyen hekimlerce yürütülmektedir. Bunun nedeni Türkiye’de yeterli sayıda Adli Tıp Uzmanı bulunmaması ve tüm yurdu kapsayacak yapılanmanın gelişmemiş olmasıdır. Buna karşın yasalarımız her hekime görevleri sırasında karşılaştıkları adli vakalarla ilgili görevler yüklediği gibi, adli makamların diledikleri hekimi bilirkişi olarak görevlendirme yetkileri de vardır.
Yürürlükteki bu yasalar nedeni ile günümüzde pratisyen hekimler, Türk Ceza Kanununda suç teşkil eden eylemler sonucu yaralanan kişilerin muayenelerini yapıp rapor tanzim etmek, bu tür eylemler sonucu ölenlerin veya ölüm sebebi veya kimliği bilinmeyenlere otopsi yapılıp yapılmayacağına karar vermek, otopsi yapmak, otopside laboratuvar incelemelerinin gereğine karar vererek bu incelemeler için örnek almak ve sonuçları yorumlamak, ayrıca cinsel suç mağdurlarının muayenesini yapmak, çocuk ihmali ve istismarı vakalarını muayene etmek, adli psikiyatri alanında suçlu ve mağdurların ruh sağlığı durumlarını değerlendirmek ve buna göre ceza sorumluluğu hakkında karar vermek, yaşayanlarda ve cesetlerde kimlik tespiti ve yaş tayini raporları vermekle yükümlü kılınmaktadırlar.
İşte bu nedenlerle ülkemizde mezuniyet öncesi tıp eğitiminde Adli Tıp zorunlu derstir. Ancak genç hekim adaylarının bu dersleri özümsemeleri mesleki başarı ve mutlulukları için hayati önem taşımakta ise de teorik ve pratik uygulama imkanları oldukça kısıtlıdır.
Adli Tıp,ayrıca tıp fakülteleri dışında, hukuk ve diş hekimliği fakülteleri ile polis akademisi ve jandarma hazırlık okullarında zorunlu ders olarak okutulmaktadır.
